Koordinacija: Neistine o usaglašavanju kandidata nacionalnih saveta manjina za REM

BEOGRAD - Koordinacija nacionalnih saveta nacionalnih manjina saopštila je danas da je zaprepašćena izjavama sekretara Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine, kao i pojedinih organizacija civilnog društva povodom sastanka održanog 21. oktobra u cilju usaglašavanja zajedničkih kandidata nacionalnih saveta nacionalnih manjina u Savet REM navodeći da se obraća javnosti radi pojašnjenja pojedinih neistinito ili pogrešno iznetih činjenica.

Koordinacija je, takođe, pozvala nadležni skupštinski odbor da odbije sve pokušaje onemogućavanja ovlašćenim predlagačima, učesnicima postupka utvrđivanja zajedničkih kandidata nacionalnih saveta nacionalnih manjina u Savetu REM, da učestvuju u postupku izbora svoja dva kandidata, i odluku iz ruku većine nacionalnih saveta preda u ruku svega tri nacionalna saveta, od kojih su se dva, po navodima samog sekretara Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine, udružila protiv volje većine.

Koordinacija nacionalnih saveta nacionalnih manjina navodi u saopštenju da je neformalna organizacija koja postoji kao forum zajedničkog predstavljanja i zastupanja svih nacionalnih saveta nacionalnih manjina od nastanka samih nacionalnih saveta, nije posebno pravno lice, ali je njen položaj priznat od strane državnih organa, čemu svedoči primerice istaknuti položaj predsedavajućeg ovim telom na sednicama republičkog Saveta za nacionalne manjine, čijim radom predsedava predsednik vlade ili njen ministar.

Navode da je položaj Koordinacije nacionalnih saveta da kao forum dogovora i usaglašava zajedničke stavove i kandidate svih nacionalnih saveta i da iako nije formalizovan u zakonu jeste priznat i prilikom izbora dosadašnjeg člana na predlog nacionalnih saveta nacionalnih manjina u savetu regulatora, Nacionalnom prosvetnom savetu, Nacionalnom savetu za kulturu ili Savetu za mlade.

"Tako je to i u slučaju Saveta REM, crpeći ovlašćenje iz člana 13 stava 6 Zakona o elektronskim medijima koji propisuje da 'u postupku predlaganja kandidata i utvrđivanja liste kandidata ovlašćeni predlagači su potpuno nezavisni' i člana 20 stava 2 Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina po kojem 'do predloga za dva kandidata nacionalnih saveta dolazi se zajedničkim dogovorom nacionalnih saveta'", navodi se u saopštenju.

Oni navode da je nesporno da je po raspisivanju Javnog poziva za predlaganje kandidata za izbor članova Saveta REM 28. aprila 2025. godine upravo aktuelni predsedavajući nacionalni savet pokrenuo internu (neformalnu) proceduru usaglašavanja radi utvrđivanja dva zajednička kandidata nacionalnih saveta, u kojem je svoj glas podrške kandidatima Ištvanu Bodžoniju i Muhedinu Fijuljaninu dalo ukupno 15 od 24 nacionalna saveta, i to nacionalni saveti hrvatske, bošnjačke, mađarske, rusinske, ukrajinske, poljske, češke, romske, nemačke, bunjevačke, grčke, ruske, slovačke, goranske, makedonske nacionalne manjine, kao i Savez jevrejskih opština Srbije.

Kako dodaju, preostali nacionalni saveti su uredno obavešteni o izjašnjavanju, ali niti su glasali za, niti protiv kandidata, što je u skladu sa dosadašnjom praksom shvaćeno kao prećutan pristanak.

Ističu i da je u skladu sa odlukom nacionalnih saveta postignutim u okviru Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina, zajednički predlog dva kandidata poslat od strane predsedavajućeg nacionalnog saveta nadležnog skupštinskom odboru u roku određenom u javnom konkursu, praćen neophodnom propratnom dokumentacijom koji su poslali nacionalni saveti iz čije zajednice su kandidati potekli.

Iz predate dokumentacije, kako navode, nije bilo sporno da se radi o kandidatima većeg broja nacionalnih saveta, što je naknadno potvrđeno nadležnom skupštinskom odboru dostavljanjem pojedinačnih e-mail glasova nacionalnih saveta koji su učestvovali u glasanju u okviru Koordinacije poslatih sa zvaničnih e-mail adresa pojedinih nacionalnih saveta nacionalnih manjina kao ovlašćenih predlagača.

"Zakon o elektronskim medijima u članu 12 čini nespornim da su ovlašćeni predlagači za člana saveta REM u predmetnoj kategoriji nacionalni saveti nacionalnih manjina, koji u skladu sa članom 20 stavom 1 Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina predviđa da 'do predloga za dva kandidata nacionalnih saveta dolazi se zajedničkim dogovorom nacionalnih saveta'", navodi se u saopštenju.

Ukazuje se da su nacionalni saveti svoj dogovor i sada, kao i ranijih 20 godina postizali u sklopu neformalne Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina.

"Na opšte zaprepašćenje većine nacionalnih saveta je Nacionalni savet albanske nacionalne manjine odlučio da bez prethodnog obaveštavanja kolega i sam podnese predlog za kandidate u savet regulatora, što je jedan tužan presedan u istoriji postojanja nacionalnih saveta nacionalnih manjina", ističe se u saopštenju.

Kako navode, tako je utvrđena lista od tri kandidata, dva predložena od strane Koordinacije - jedan koji potiče iz bošnjačke i jedan koji potiče iz mađarske zajednice i jednog predloženog od strane Nacionalnog saveta albanske nacionalne manjine.

"Ovo je eksplicitno konstatovano od strane nadležnog skupštinskog odbora na način da je kod prva dva kandidata za predlagača naznačena Koordinacija nacionalnih saveta nacionalnih manjina, uz navođenje nacionalnog saveta nacionalne pripadnosti kandidata u zagradi", kaže se u saopštenju.

Dodaje se da je to jasno razgraničenje u odnosu na treću kandidatkinju, kod koje je za predlagača naveden individualni predlagač, i to Nacionalni savet albanske nacionalne manjine.

"S obzirom na pojedine prigovore u vezi utvrđivanja liste predlagača ex post smatramo, da bi bilo pravilnije da je među predlagačima navedeno 24 nacionalnih saveta nacionalnih manjina, ili makar onih 16 koji su uzeli ne samo prećutno učešće, već i aktivno učešće u dotadašnjim procesnim radnjama, ili neposredno ili posredno putem svog predstavnika, predsedavajućeg Koordinacijom nacionalnih saveta nacionalnih manjina", piše u saopštenju.

Oni smatraju i da je nadležni skupštinski odbor pogrešio u tekstu svog poziva upućenom nacionalnim savetima, u kojem se poziva samo po jedan predstavnik tri predlagača, o čemu su, kako kažu, blagovremeno obavestili stručnu službu Narodne skupštine i nadležnog odbora.

"Na ukazanu kritiku je stručna služba nadležnog skupštinskog odbora poziv putem predsedavajućeg Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina uputila svim nacionalnim savetima nacionalnih manjina, od kojih se u izuzetno kratkom roku sednici odazvali predstavnici čak 13 nacionalnih saveta, od kojih na žalost jedna predstavnica nije na zahtev stručne službe mogla pokazati svoje ovlašćenje izdato od predsednika svog nacionalnog saveta, pa joj nije omogućeno da svojim glasom učestvuje u postupku izbora dva kandidata", objašnjava se u saopštenju .

Koordinacija smatra da je sekretar Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine (saveta koji je ranije učestvovao u zajedničkom utvrđivanju kandidata u okviru Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina za koju sada uporno tvrdi da ne postoji ni kao neformalan forum postizanja zajedničkog dogovora između nacionalnih saveta nacionalnih manjina u smislu člana 20 stava 1 Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina) svojim rečima i glasanjem suprotno ne samo zajedničkom dogovoru većine nacionalnih saveta nacionalnih manjina već i svom ranije datom glasu pokazao apsolutno nepoštovanje svojih kolega i zajedničkog dogovora radi postizanja nekog sopstvenog interesa.

Kako kažu, tvrdnje koje je izneo na sastanku i u medijima su neistinite, i kao što je ta da je Koordinacija neformalno telo u kome nacionalni saveti periodično razmenjuju iskustva”, kada je i njegov nacionalni savet učestvovao u predlaganju kandidata i glasanju za zajedničkog kandidata saveta regulatora u okviru ovog neformalnog tela.

Takođe kao primer njegovih neistinitih tvrdnji navode da je stručna služba nadležnog skupštinskog odbora uključila devet novih predlagača koji do tada nisu učestvovali u proceduri, kada je i sam kao predstavnik Nacionalnog saveta bošnjačke nacionalne manjine ranije raspravljao sa tim nacionalnim savetima u smislu člana 20 stava 1 Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina,

Pored toga, da je netačno da je bilo koji od nacionalnih saveta nacionalnih manjina neovlašćeni predlagač, suprotno članu 12 stavu 1 tački 8) Zakona o elektronskim medijima, da se Koordinacija nacionalnih saveta nacionalnih manjina „ne pominje na listi ovlašćenih predlagača koju je na nedavnoj sednici zaključio Odbor za kulturu i informisanje Skupštine Srbije”, kada se naziv ovog neformalnog tela koji okuplja veliki broj nacionalnih saveta nacionalnih manjina pominje ispred i kandidata koji potiče iz njegove zajednice.

Kao netačno kažu i da je sekretar rekao da su predlagači "mogli da budu i ostali saveti, ali tada to nije odlučeno i ne mogu da se ubace naknadno”, kada je i sam kao učesnik u prethodnom postupku u okviru Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina radio na utvrđivanju zajedničkog predloga nacionalnih saveta, te je bio svestan da se radi ne o predlozima pojedinih nacionalnih saveta, već predlozima većeg broja nacionalnih saveta koji su nadležnom skupštinskom odboru poslati od strane jednog nacionalnog saveta, aktuelnog predsedavajućeg Koordinacije nacionalnih saveta nacionalnih manjina.

"Kao nacionalni saveti nacionalnih manjina koji verujemo u saradnju, u međusobnu podršku i značaj date reči, smatramo da je već po drugi put nesporno dokazana volja većine nacionalnih saveta nacionalnih manjina, da im u procesu izbora člana saveta regulatora kandidati budu Muhedin Fijuljanin i Ištvan Bodžoni, i svaki pokušaj napadanja po raznim iskrivljenim proceduralnim osnovima ove odluke umanjuje ne samo demokratičnost postupka, već i predstavlja veliki udarac na ugled nacionalnih saveta nacionalnih manjina i zajednica koje predstavljaju", navodi se u saopštenju Koordinacije.

Neke nevladine organizacije iznele su tvrdnju da je došlo do kršenja Zakona o elektronskim medijima u procesu izbora članova Saveta REM-a navodeći da iako je Odbor za kulturu i informisanje 14. oktobra objavio izveštaj u kojem je utvrđena lista ovlašćenih predlagača i kandidata, Stručna služba omogućila prisustvo i glasanje predstavnika devet nacionalnih saveta koji, kkao kažu, nemaju utvrđen status ovlašćenih predlagača.

Oni su tražili i da se ponište glasački listići u kategoriji nacionalnih saveta nacionalnih manjina i da se objave rezultati glasanja na osnovu glasova Bošnjačkog nacionalnog vijeća, Albanskog nacionalnog saveta i Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine.