Mile Bjelajac: Više od 4.000 boraca NOV i 1.000 boraca Crvene armije palo u oslobođenju Beograda

BEOGRAD - Direktor Instituta za noviju istoriju Srbije Mile Bjelajac izjavio je danas da je više od 4.000 boraca Narodnooslobodilačke vojske i više od 1.000 boraca Crvene armije poginulo u oslobađanju Beograda i da je to ono na šta se misli kada se kaže da su Rusi i Srbi braća po oružju.

"Zajedničkim snagama je oslobođen Niš, Južnomoravski pravac, Velika Morava, jedna sovjetska divizija je nastupala prema Kruševcu, druge jedinice prema Kragujevcu. Ostao je jedan nemački džep na kraju u Smederevu, jedna dosta jaka operativna grupa koja će oko 14. oktobra da pokuša proboj prema zapadu, upravo kroz pozadinu onih jedinica koje su već pravile obruč oko Beograda i koje su držale Avalu", objasnio je Bjelajac Tanjugu.

Istakao je da su u Beogradu operacije bile iz pravca Obrenovca, današnjim Bulevarom oslobođenja i pravac iz ulice Bulevar kralja Aleksandra kao i to da se jedna od grobnica poginulih na licu mesta nalazi na sredini Slavije, tamo gde je danas fontana.

Naglasio je da su četvrti motorizovani gardijski korpus generala Vladimira Ždanova, armija budućeg maršala Sergeja Birjuzova, kao i vazduhoplovna armija budućeg maršala Vladimira Sudeca, udarne snage koje su najviše doprinele oslobađanju Srbije, Beograda i kasnije Vukovara, ali i svega onoga što je oslobađano u današnjoj Vojvodini.

Bjelajac navodi da su u Srbiji bili napravljeni prvi spomenici koji su groblja u čast oslobođenja Beograda i Sovjetske armije kao i da je nekada postojala zajednička partizansko-sovjetska grobnica i da, iako se to kroz godine menjalo, ipak predstavlja pozitivnu tradiciju u odnosima Rusa i Srba.

"Podsećam da ima jedna ploča u Admirala Geprata na jednoj zgradi. Samo na tom mestu je palo 40 sovjetskih vojnika. Civilizovano je da se to nikad ne zaboravi i da se borimo protiv revizije istorije koja često ima političke razloge i da iskoristimo ovaj veliki datum da dokažemo da smo dostojni civilizacijskog poziva", rekao je Bjelajac.

Govoreći o atmosferi tog 20. oktobra, kada se oslobađanje glavnog grada dogodilo, rekao je da se na fotografijama mogu videti Beograđani sa oružjem i da su oni bili putovođe kroz beogradske prolaze da bi ukazali na mesta na kojima su se nalazili bunkeri koje su podigli Nemci što je, prema njegovim rečima, umanjilo gubitke oslobodilaca.

Bjelajac ističe da se oslobođenjem Beograda i prestankom policijskog časa okončala noćna mora Beograđana koji više nisu morali da slušaju kako Nemcima odzvanjaju cokule na pustim ulicama, a zatim lupaju na nečija vrata, kao i da više nisu morali da paze da će biti uhapšeni na kontrolnom punktu.

"To je tačna slika tog vremena i odslikava kako su Beograđani primili ulazak Nemaca 1941, kao veliku duševnu moru. Konačno posle tolikih dana mogli su da vide svetlo te pobede. To je bio taj osnovni osećaj onog vremena, kako su primali crvenoarmejce, častili ih, kitili cvećem, kao i borce Oslobodilačke vojske u tom trenutku", objasnio je on.

Istakao je da su mnoge žrtve, anonimne i zabeležene poginule i da je tokom tih godina okupacije postojao pokret otpora u Beogradu kao i ravnogorski, komunistički i partizanski i da to ukazuje na neugašeni patriotizam koji je krasio Beograd u to vreme.